جرم هواگ، عجیب‌ترین کهکشان آسمان

این نمای روبرو از تلسکوپ فضایی هابل، حلقه‌ای تقریبا بی‌نقص از ستارگان داغ و جوان را نشان می‌دهد که به دور هسته زردرنگ کهکشانی غیرعادی موسوم به جرم هواگ در گردش است.

 حلقه‌ای تقریبا بی‌نقص از ستارگان داغ و جوان، به دور هسته زردرنگ کهکشانی غیرعادی موسوم به جرم هواگ (Hoag's Object) در حال گردش است. این عکس نمای روبه‌رو که تلسکوپ فضایی هابل آن را تهیه کرده است، بیش از هر عکس دیگری جزئیات این جرم را نمایان ساخته است. شاید این عکس به اخترشناسان کمک کند تا سرنخ‌هایی راجع به نحوه شکل‌گیری چنین اجرام عجیبی را کشف کنند.

آیا چیز می تواند ار سیاه چاله بگریزد؟

اختر شناسان بر این باورند که جهان پر از سیاه چاله است. بزرگترین سیاه چاله ها که میلیون ها برابر خورشید جرم دارند در مرکز کهکشان ها قرار دارند. اما وقتی سیاه چاله ای شکل می گیرد، چه اتفاقی می افتد؟ آیا سیاه چاله جایی است که ماده و اطلاعات برای همیشه درونش ناپدید می شوند؟

سیاه چاله ها نتیجه مستقیم نظریه نسبیت عام اینشتین هستند که سیاه چاله را بسیار ساده تعریف می کند؛ یا معرفی افق رویدادی که درون سیاه چاله را از اطرافش جدا می کند(افق رویداد جایی استن که سرعت فرار برابر سرعت نور است.)  در مرکز سیاه چاله تکینگی داریم؛ یعنی جایی که همه جرم در نقطه ای واحد یکی شده است.

هر چیزی که به درون افق رویداد راه پیدا کند برای همیشه ناپدید می شود. اما در سال 1971 (1353)، فیزی دان انگلیسی استیون هاوکینگ نشان داد که بر اساس قوانین مکانیک کوانتمی ممکن است نوعی تابش (به نام تابش هاوکینگ) از افق رویداد بگریزد و سرانجام موجب تبخیر آهسته سیاهچاله شود. البته نمی دانیم که آیا این اتفاق ممکن است موجب بازیابی اطلاعات (هر چند به شکل تغییر یافته) از سیاهچاله شود یا نه. طبق قوانین مکانیک کوانتمی ممکن نیست که اطلاعات ناپدید شوند و تکینگی مرکز سیاهچاله ها هم با قوانین مکانیک کوانتمی سازگاری ندارد؛ بنابراین شاید سیاهچاله ها پیچیده تر تز آن باشند که اینشتین درباره آن ها نظریه پردازی کرده است.

حتی نزدیک ترین سیاه چاله ها هزاران سال نوری از ما دورند و تابش هاوکینگ کم فروغ تر از آن است که از چنین فاصله ای دیده شود در نتیجه بررسی سیاهچاله ها بسیار دشوار است.      

چرا هرچه به عمق کیهان نفوذ می کنیم در زمان به عقب بر می گردیم؟

ما برای این که بتوانیم به عمق کیهان نفوذ کنیم، یک راه بیشتر نداریم و آن هم نگاه کردن به عمق کیهان از همین جایی است که هستیم. خب، امواج الکترو مگنتیک (که نور مرئی هم بخشی از آن هاست) با سرعت بینهایت حرکت نمی کنند؛ بلکه سرعت حرکتشان در خلأ حدود 300 هزار کیلومتر بر ثانیه است. بنابراین اگر به جسمی نگاه کنیم که فاصله ای بسیار دور دارد، نور و امواج الکترومگنتیک دیگری که از آن دریافت می کنیم، مدت ها پیش گسیل شده که اکنون به ما رسیده است.

وحشتناک ترین مأموریت آپولو

مأموریت آپولو 13 که قرار بود سومین فرود انسان روی ماه باشد، دو روز پس از پرتاب از زمین دچار انفجار مخزن اکسیژن شد؛ اما فضانوردان در شرایطی بحرانی که با کمبود برق، از دست دادن گرمای کابین، کمبود آب آشامیدنی و افزایش دی اکسید کربن کابین مواجه بودند، توانستند سفینه را به زمین بازگردانند و زنده بمانند.

نظریه نسبیت خاص

تولد نظریه نسبیت خاص را می توان یکی از مهم ترین رویدادهای عرصه فیزیک در قرن بیستم محسوب کرد؛ چرا که این نظریه دیدگاه های متعارف موجود درباره مفاهیم بنیادینی نظیر فضا و زمان را که طی قرن های متمادی بدیهی فرض می شدند به چالش کشید و برای همیشه متحول کرد. نظریه نسبیت خاص به عنوان یکی از شکفت انگیزترین نظریات ارائه شده در تاریخ فیزیک در حالی در سال 1905 (1284 شمسی) توسط آلبرت اینشتین ارائه شد که او در آن زمان 26 سال بیشتر نداشت و به تازگی دکتری خود را از دانشگاه زوریخ در سوئیس دریافت کرده بود.

پیش از انفجار بزرگ چه چیزی وجود داشت؟

پاسخ استاندارد اخترشناسان همیشه این بوده که این سؤال بی معنی است؛ همان طور که معنایی ندارد اگر بپرسیم در شمالِ قطب شمال چه چیزی وجود دارد. اما این رویکرد در حال تغییر است. اکنون نظریه های بسیاری مطرح می شوند که فرضشان نه تنها بر وجود زمانی پیش از انفجار بزرگ بلکه حتی بر وجود عالم های دیگر (پیش از عالم ما) استوار است.

چگونگی حرکت صوت در فضا

در روی زمین تعداد بسیار زیادی اتم در نزدیکی یکدیگر قرار دارند که با یکدیگر برخورد می کنند. وارد کردن ضربه ای به یک اتم باعث می شود که آن اتم به اتم های دیگر ضربه وارد کند و آن اتم ها نیز به نوبه خود به اتم های دیگر ضربه وارد می کنند و این کار به همین ترتیب ادامه پیدا می کند، لذا، این ضربه از طریق تمامی این اتم ها منتقل می شود. تعداد زیادی از این ضربات کوچک می تواند جریانی از ارتعاشات را به وجود آورد که از طریق یک ماده منتقل می شوند. هوایی که سطح زمین را در بر گرفته است از تعداد بسیار زیادی اتم و مولکول گازی تشکیل شده است که در حال ضربه زدن به یکدیگر هستند. هوا می تواند چنین ارتعاشاتی را منتقل کند، همان گونه که دریا، زمین زیر پای ما و حتی اشیاء عادی پیرامون ما می توانند این کار را بکنند. به این ارتعاشات که می توانند گوش های ما را تحریک کنند صوت می گوییم.